Trzeba zwolnić przed przejściem dla pieszych? Przepisy dotyczą konkretnych sytuacji

Czy zawsze musimy zwolnić, zbliżając się do przejścia dla pieszych? Odpowiedź na to pytanie znajduje się w ustawie Prawo o ruchu drogowym, która mówi: "Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście, z zastrzeżeniem ust. 1a (Art. 26. 1).

Jak widać, przepis ten mówi o obowiązku zmniejszenia prędkości, ale wiąże go z obecnością pieszego na przejściu. W praktyce oznacza to, że sam fakt zbliżania się do przejścia dla pieszych nie zobowiązuje kierowcy do zwolnienia. Obowiązek ten pojawia się, gdy w pobliżu przejścia dla pieszych występują określone okoliczności.

Na przykład, jeśli poruszamy się drogą, przy której znajduje się chodnik, a warunki na drodze są takie, że jest bardzo ślisko, powinniśmy zwolnić, nawet jeśli żaden pieszy nie zbliża się do przejścia. Chodzi tu o zastosowanie zasady szczególnej ostrożności, która zakłada, że pieszy może niespodziewanie wejść na przejście, nawet jeśli nie ma do tego prawa. W takiej sytuacji prędkość musi być na tyle niska, aby kierowca mógł odpowiednio zareagować i nie narazić pieszego na niebezpieczeństwo.

Podobnie, jeśli w pobliżu przejścia dla pieszych jest dużo osób, choć nie widać, że ktoś z nich ma zamiar wejść na przejście, kierowca powinien zwolnić. Kierując się zasadą ograniczonego zaufania, powinien dostosować prędkość do sytuacji.

Inna sytuacja, kiedy kierowca powinien zwolnić, to gdy pojazd jadący z przeciwnego kierunku zaczyna zwalniać lub zatrzymuje się przed przejściem dla pieszych. Choć sam fakt, że pieszy czeka na przejście, nie jest jeszcze powodem do zatrzymania, to zachowanie innego kierowcy może wskazywać, że pieszy może wejść na przejście, nie zachowując ostrożności. To kolejny przykład, kiedy mamy obowiązek zmniejszyć prędkość przed przejściem.

W komentarzu do ustawy Prawo o ruchu drogowym wydawnictwa C.H. Beck autorzy odwołują się do jednego z wyroków sądu, który podkreśla, że kierowca, zbliżając się do przejścia dla pieszych, musi zawsze brać pod uwagę możliwość pojawienia się pieszego na jezdni i jest zobowiązany do zmniejszenia prędkości do takiej, która pozwoli na natychmiastowe zatrzymanie pojazdu w razie potrzeby.

Jednak, jak podkreśla inny wyrok sądu, decyzję o konieczności zmniejszenia prędkości nie powinien podyktować sam fakt zbliżania się do przejścia dla pieszych, ale warunki i sytuacja drogowa, które umożliwiają kierowcy odpowiednio szybkie reagowanie przy danej prędkości.

Jeśli kierowca nie przekroczył dopuszczalnej prędkości, to nie powinien dostać mandatu tylko za to, że nie zwolnił przed przejściem. Nie ma więc powodu do niepotrzebnego reagowania na widok policyjnej "suszarki" trzymanej przez funkcjonariusza za przejściem.

Jednak, jeśli sytuacja w okolicy przejścia tego wymaga – na przykład jest tam dużo pieszych i jeden z nich może nagle wejść na przejście – kierowca powinien zwolnić. W takich okolicznościach policjant mierzący prędkość za przejściem może zareagować. Nie ma jednak w taryfikatorze mandatów konkretnie określonej kwoty grzywny za takie wykroczenie, więc w takim przypadku stosuje się art. 97 kw, który przewiduje karę od nagany do 3000 zł grzywny.

Przepis zawarty w art. 26. może być użyty w każdej sprawie sądowej dotyczącej potrącenia pieszego. Zarówno obowiązek zmniejszenia prędkości, jak i zachowania szczególnej ostrożności, będą miały istotny wpływ na decyzję sądu. Biegły powołany do sprawy może określić przybliżoną prędkość pojazdu i nawet jeśli będzie ona zgodna z przepisami, ale za wysoka do konkretnej sytuacji, może to być czynnik obciążający dla kierowcy. Dlatego, jeśli w pobliżu przejścia jest choćby jeden pieszy, nawet jeśli nie wygląda na to, że ma zamiar wejść na jezdnię, kierowca powinien zwolnić.