Eksploatacja świec zapłonowych – ocena wyglądu świecy

Eksploatacja świec zapłonowych generalnie sprowadza się do ich regularnej kontroli wymiany. Jeśli ktoś jest bardziej pedantyczny to od czasu do czasu je wyczyści. Producenci samochodów określają różne przebiegi świec zapłonowych, ale podobnie jak z okresami wymiany oleju lepiej podchodzić do tematu indywidualnie, z nieco większą dbałością. Tak jak olej silnikowy zaczyna poważnie tracić swoje parametry po przejechaniu 10-15 tys. km, tak świeca zapłonowa jest w dobrej kondycji przez około 20-30 tys. km, a później działa coraz gorzej. Niektóre świece w wybranych modelach samochodów wytrzymują nawet 3-4 razy dłużej, ale dotyczy to tylko świec platynowych.

Co można zrobić dla naszego silnika niewielkim kosztem? Podczas każdej wymiany oleju, czyli co 10-15 tys. km warto wykręcić wszystkie świece i ocenić ich wygląd. Dobrze jest je przeczyścić zwykłą szczotką drucianą o miękkim, gęstym włosiu. Taki zabieg potrwa przy dobrym dostępie do świec góra 15 minut, a na pewno zapewni lepszy zapłon mieszanki. Warto też sprawdzić przerwę między elektrodami. Nie należy zmieniać fabrycznego odstępu podczas montażu nowych świec zapłonowych, ale można go sprawdzić gdyż przy transporcie, załadunku czy zupełnie przez przypadek w jednej ze świec mógł się zmienić. Przy okazji takiego minimalnego serwisu wiemy co dzieje się z silnikiem lub świecami. Nie jest żadnym fenomenem zwykła awaria świecy, w której może pęknąć izolator lub elektroda masowa. A jak ocenić wygląd świecy zapłonowej?

Świece zapłonowe ze względu na różnego rodzaju niedomagania mogą wyglądać bardzo różnie. Jednak pewne usterki i duże doświadczenia pozwoliły ustalić charakterystyczny wygląd dla poszczególnych usterek. Wygląd świecy zapłonowej najlepiej ocenić zaraz po jeździe ze zmienną prędkością. Kilkuminutowa praca na wolnych obrotach powoduje pokrycie świecy ciemnym nalotem, który praktycznie uniemożliwia ocenę. Prawidłowy wygląd świecy to czysty izolator ceramiczny w jej górnej części i niemal idealnie lśniąca nakrętka kontaktowa, która ma stały kontakt z końcówką przewodu wysokiego napięcia. Jeśli nakrętka nosi ślady zwarć, a ceramiczny izolator jest okopcony możemy przygotować się przynajmniej na wymianę świecy. Część, która pracuje już w komorze spalania powinna być pokryta szarym, szarobiałym, popielatym, jasnobrązowym lub płowym nalotem. Nie widać oznak przegrzania, upalenia którejkolwiek z elektrod i jakichkolwiek braków materiałowych.

Nietypowe naloty na świecy zapłonowej pojawiają się gdy nieprawidłowo działa silnik. Ciemny, suchy nalot na świecy (izolator, elektrody) jest najczęściej spowodowany źle dobraną, zbyt „zimną” świecą zapłonową. W takiej sytuacji mogą pojawić się problemy z rozruchem silnika. Jeśli jest pewność, że świeca ma odpowiednie parametry i nie była eksploatowana nadmiernie długo to przyczyną może być niewłaściwy skład mieszanki przez niedziałającą prawidłowo sondę lambda. Często pojawia się również w silnikach eksploatowanych na niewłaściwie pracującej instalacji gazowej lub na bardzo krótkich dystansach, z niedogrzanym silnikiem. Przy silnym zabrudzeniu filtra powietrza wygląd świecy może być podobny.

Ślady przegrzania bez żadnych nalotów, z białym izolatorem mogą świadczyć o źle dobranej świecy w drugą stronę. Jest „za gorąca” i jednocześnie przegrzana. Wówczas elementy metalowe będą miały ciemny odcień. Silnik może mieć nieprzewidziane zapłony mieszanki i pracować nierówno. Tak wyglądają często świece po przegrzaniu silnika.

Olej na świecy (nagar olejowy, tłusty osad) świadczy o zużytym silniku lub dużym poziomie oleju. Świeca może być też zaołowiona, pokryta grubą warstwą szkliwa w kolorze brązowym lub zielonym. Tu przyczyną może być złej jakości paliwo lub bardzo obciążająca silnik eksploatacja. Z kolei elementy świecy pokryte popiołem, przypominającym grubą warstwę żużlu świadczą o niskiej jakości lub źle dobranym oleju silnikowym. Czerwony nalot lub tzw. ferrocen (związki żelaza) na świecy świadczy o złej jakości paliwa, zanieczyszczonego dodatkami podnoszącymi liczbę oktanową.

Uszkodzenia mechaniczne świec zapłonowych również mogą być różnorakie. Nadtopiona elektroda środkowa świadczy jeśli nie o zbyt długotrwałej eksploatacji jednego kompletu świec to o nieprawidłowej pracy układu zapłonowego lub zużytymi/uszkodzonymi zaworami. Powoduje to wyraźny spadek mocy silnika i jego nieregularna pracę. Przyczyną może być też zbyt niska wartość cieplna świecy. W ekstremalnych sytuacjach jak silnej przegrzanie świecy może dojść nawet do całkowitego stopienia elektrody środkowej i masowej. Czasami bywa też tak, że elektrody się ze sobą połączą. Stopienie, nadtopienie tylko elektrody masowej może być przyczyną złej jakości paliwa i oleju silnikowego.

Uszkodzenia mechaniczne wynikające z długotrwałej eksploatacji lub wady świecy mogą polegać na oderwaniu się elektrody masowej lub części izolatora przy elektrodzie środkowej. W przypadku braku elektrody masowej można dostrzec wzdłużne okopcenie izolatora ceramicznego biegnące od nakrętki kontaktowej do korpusu metalowego świecy. Podobny objaw pojawia się gdy sama nakrętka jest wadliwa lub pojawia się problem z przewodem wysokiego napięcia.

W każdym z wyżej opisanych przypadków należy wymienić świece zapłonowe na nowe i jeśli istnieje podejrzenie awarii innego elementu silnika, trzeba zdiagnozować usterkę i ją usunąć. Warto wymieniać świece na możliwie najwyższej jakości. Są to tanie części i nie warto na nich oszczędzać. O zdanie na temat eksploatacji świec zapłonowych zapytaliśmy również eksperta ze sklepu internetowego iParts.pl:

*Przyjęło się, że wytrzymałość eksploatacyjna kompletu świec zapłonowych wynosi ok. 30 tysięcy kilometrów. Oczywiście na forach internetowych można znaleźć opinie kierowców, którzy chwalą się, że nie ingerowali w układ zapłonowy od kilku lat, przejeżdżając czasem nawet 100 tysięcy kilometrów, a auto nadal działa poprawnie. Jest to wyjątkowo złudne wrażenie. Warto zauważyć, że w ciągu minuty pracy, świeca zapłonowa wykonuje tysiące cykli pracy. W tym czasie zmienia się odstęp pomiędzy elektrodami, a na ich powierzchni zachodzą skomplikowane zjawiska fizykochemiczne związane z korozją i osadzaniem zanieczyszczeń powstałych w procesie spalania paliwa. Uszkodzenia i zużycie świec zapłonowych objawiają się przede wszystkim nierówną pracą silnika, charakterystycznym przerywaniem, spadkiem mocy czy trudnościami z uruchomieniem. Istnieje kilka rozwiązań stosowanych w samochodach, gdzie należy bardziej niż zwykle przyglądać się kondycji układu zapłonowego – należą do nich: zasilanie gazem LPG/CNG, bezpośredni wtrysk paliwa, system Start&Stop czy zdwojony układ zapłonowy (np. dwie świece na jeden cylinder w silnikach Alfa Romeo TwinSpark).

Na rynku funkcjonuje wiele technologii wykonania świec zapłonowych. Dostępne są produkty z elektrodami podwójnymi lub potrójnymi czy pokrytymi mieszanką platyny i irydu. Naszym klientom proponujemy świece czołowych producentów takich jak Bosch, Beru, Denso, NGK, Champion czy Magneti Marelli. Przy wymianie świec zapłonowych warto zainwestować także w nowe przewody wysokiego napięcia.*