Nowoczesne systemy w ciężarówkach poprawiające bezpieczeństwo i obniżające zużycie paliwa

Nowoczesne systemy w wielu przypadkach najpierw pojawiają się w transporcie ciężkim, a dopiero po pewnym czasie trafiają do pozostałych pojazdów. Można więc powiedzieć, że wszystko zaczyna się tam, gdzie nie liczą się osiągi, a optymalizacja pod każdą postacią.

Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych stało się misją dla każdego koncernu motoryzacyjnego. Dotyczy to zarówno samochodów osobowych, jak też ciężarowych. Z tego względu pracuje się nad ograniczaniem emisji dwutlenku węgla w pojazdach ciężkich. Dowodem na to jest obowiązek narzucony na producentów aut ciężarowych (od 1 stycznia 2019 roku) informowania we wszystkich nowych autach ciężarowych wyprodukowanych w UE, o ich zużyciu paliwa i emisji CO2. Celem tego jest ułatwienie kupującym wyboru energooszczędnych pojazdów o mniejszym oddziaływaniu na środowisko.

Według Międzynarodowego Zespołu ONZ ds. Zmian Klimatu (IPCC), transport drogowy odpowiedzialny jest za około 6 proc. globalnej emisji gazów cieplarnianych i jest to sektor w znaczącym stopniu uzależniony od paliw kopalnych. Za nowymi wymogami, jak na razie nie idą żadne dotacje, aby właśnie takie nowoczesne auta wybierać. Jednak według przyjętej strategii na rzecz mobilności niskoemisyjnej, zakładany jest spadek ilości emitowanego dwutlenku węgla przez samochody ciężarowe średnio o 1,5 proc. rocznie do 2030 roku.

Trzeba mieć jasność, że w firmach transportowych określenie energochłonność nie jest pojęciem nieznanym. Dla większości takich przedsiębiorstw wydatki związane z paliwem stanowią mniej więcej 1/3 wszystkich kosztów. Dlatego też nowoczesne rozwiązania wpływające na obniżenie zużycia paliwa są interesujące nie tylko jako ciekawostka techniczna, ale też ekonomiczna.

Marka Volvo wydała poradnik jak obniżyć zużycie paliwa. Wśród porad można wymienić m.in. szkolenie kierowców, doradztwo paliwowe, dobór odpowiedniej specyfikacji auta do jego zadań czy ogólnie pojęty serwis.

Pierwszym podstawowym elementem jest szkolenie kierowców. Każdy kierowca z czasem popada w rutynę. Dlatego konieczne jest nieustanne przypominanie podstaw. Najważniejszą lekcją, o której nie można zapominać jest fakt, że energia przekazana do samochodu ciężarowego zawsze musi znaleźć jakieś ujście. Z tego względu powinno się ją jak najlepiej spożytkować. Eksperci twierdzą, że kluczem do utrzymania efektywnej, dużej prędkości średniej jest wcześniejsze zwalnianie pedału przyspieszania i ograniczanie częstotliwości hamowania.

Kolejną kwestią jest uczenie się nowych trików. Każdy pojazd jest inny. Dlatego kierowca musi się go nauczyć. Są sytuacje, które możemy wykorzystać, aby zaoszczędzić paliwo. W tym jest jeszcze jeden aspekt, czyli warunki pracy. Otóż im jest większy stres, tym częściej dopuszcza się gwałtowne hamowanie czy przyspieszanie. To wpływa negatywnie na ekonomię.

Choć brzmi to jak odbieranie wolności, to jest to jeden ze skuteczniejszych sposobów określenia ekonomiki danego kierowcy. Dlatego wykorzystanie systemów telematycznych pozwala na ciągłe gromadzenie danych z samochodu ciężarowego w celu określenia obszarów, w których kierowcy mogą poprawić swoją ekonomikę paliwową.

Takie rozwiązanie ma jeszcze jedną zaletę. Dzięki analizie zebranych danych możliwe jest porównanie pojazdów i określenie, które auto jest najbardziej optymalne pod względem warunków w jakich musi się poruszać. Tym samym przedstawiciele firm mają większą świadomość jakie produkty mogą wybierać i co powinni zawrzeć w specyfikacji pojazdów.

Nowoczesne układy telematyczne wyliczają na podstawie takich elementów jak: przewidywanie sytuacji i hamowanie, dostosowanie prędkości, wykorzystanie silnika i skrzyni biegów czy postój, ocenę zużycia paliwa. Podgląd tej oceny mają również kierowcy. Jeżeli wiedzą oni na co zwracać uwagę, to mogą w czasie rzeczywistym dostosować styl jazdy, aby poprawić swoje rezultaty.

Wraz z rozwojem umiejętności kierowców nastąpił znaczący postęp w przypadku technologii stosowanej w pojazdach. Można tutaj wymienić choćby automatyczne skrzynie biegów, które w przypadku ciągników siodłowych o DMC 40 ton całkowicie zdominowały rynek. Do tego stopnia, że w ofertach praktycznie nie ma już skrzyń manualnych. Można powiedzieć, że właśnie przekładnia stała się mózgiem pojazdu ciężarowego, a silnik jest źródłem jej fizycznej siły.

Producenci optymalizują swoje konstrukcje, aby współpraca silnik-przekładnia była jak najlepsza. Dobrym tego przykładem jest Volvo, które swój układ napędowy (wykorzystujący zautomatyzowaną, mechaniczną skrzynię biegów) opracowała od początku do końca. Tym samym możliwe było otrzymanie wręcz rewelacyjnych wartości optymalizujących m.in. zużycie paliwa.

Jest to zaawansowana technologicznie przekładnia, której oprogramowanie za pośrednictwem szeregu czujników, nieustannie monitoruje zmiany nachylenia drogi, prędkość jazdy, przyspieszenie, zapotrzebowanie na moment obrotowy i masę pojazdu. Wszystko po to, aby w danym momencie był włączony odpowiedni bieg.

To dopiero początek tego, co można znaleźć w nowoczesnych ciągnikach siodłowych. W pojazdach tego typu są stosowane adaptacyjne tempomaty o różnych poziomach działania. Chodzi o to, aby dobrać odpowiedni zakres prędkości, w którym auto ma się poruszać.

W ciężarówkach stosuje się obecnie inteligentne tempomaty, które dają nawet 5 proc. oszczędności paliwa, w zależności od profilu drogi. Osiąga się to dzięki nawigacji, w której zapisana jest topografia terenu. Gdy pojazd porusza się po drodze, która wcześniej nie była wgrana, to mapę topograficzną system pobiera automatycznie z chmury. Co więcej, w pojeździe również zapisywane są dane z trasy i przesyłane do odpowiedniej bazy danych po to, aby dostępne informacje były cały czas aktualne. W konsekwencji na podstawie tych danych oraz wpisania destynacji, wybierana jest najbardziej optymalna trasa pod względem zużycia paliwa.

Z pomocą w optymalizacji zużycia paliwa przychodzą również takie rozwiązania jak funkcja automatycznego wyłączania silnika czy inteligentne sprężarki wyposażone w sprzęgło. To wszystko ma wpływ na optymalizację pod względem m.in. zużycia paliwa.

W przypadku długodystansowych samochodów ciężarowych, istotną rolę odgrywa również aerodynamika. Dlatego stosuje się różnego typu spojlery. Choć mówi się, że nie działają one do 80 km/h, to podczas rozpędzania, np. podczas wjazdu na autostradę, te niby nieistotne elementy zaczynają mieć znaczenie. Tutaj warto też wspomnieć, że istotną rolę odgrywa naczepa. Takie elementy, jak ustawienie spojlera w zależności od naczepy czy spojlery boczne w naczepie mają ogromne znaczenie.

Osłony boczne w naczepie niwelują opór aerodynamiczny powstający wskutek naporu powietrza na nieopływowe elementy podwozia. Zastosowane w połączeniu ze spoilerami w samochodzie ciężarowym zwiększają sprawność aerodynamiczną całego zestawu drogowego, zapewniając dodatkowe od 3 do 5 procent oszczędności na kosztach paliwa.

Aerodynamika ma też znaczenie w momencie, kiedy montowane są np. reflektory dalekosiężne. Tak naprawdę każdy dodatkowy element dodawany do nadwozia powinien być przemyślany, ponieważ jego niewłaściwe zamontowanie może spowodować, że zwiększy się zużycie paliwa.

Postęp technologiczny to nie tylko poprawa bezpieczeństwa. Oczywiście też, gdyż w autach stosowane są coraz bardziej zaawansowane układy, które mogą wyhamować pojazd za kierowcę w razie potrzeby czy ostrzegą go o aucie w martwej strefie. Jednak w tym przypadku chodzi o coś więcej.

Dopóki w transporcie ciężkim nie zostaną rozpowszechnione bardziej alternatywne źródła napędu lub zasilania silników, a przy tym obniżona zostanie emisja m.in. gazów cieplarnianych, to trzeba optymalizować to, co mamy teraz. Jest to ważna misja, która jest wyzwaniem dla świata. Dlatego wymiana pojazdów, które będą dopasowane pod kątem oferowanych przez firmy usług i wyposażone w nowoczesne układy napędowe i systemy wspomagające kierowcę, możliwe będzie ograniczenie emisji, ale też zużycia paliwa. Taka misja z pewnością się opłaca.