Znaki nakazu (typ C) z opisem

Znaki nakazu informują o sposobie, w jaki należy zachować się na drodze, a także o obowiązkach, których uczestnicy ruchu drogowego powinni dopełnić. Ponadto znaki nakazu mogą informować o początku i końcu drogi dla pieszych czy rowerzystów. Funkcją znaków nakazu typu C w niektórych przypadkach jest też określenie prędkości minimalnej, jaka obowiązuje na danym odcinku jezdni.

Podstawą prawną, która określa, co to są znaki nakazu i jakie są rodzaje znaków nakazu, jest Rozporządzenie w sprawie znaków i sygnałów drogowych z 2002 roku.

W Polsce jest 21 znaków nakazu. Znaki nakazu są oznaczone numerami od 1 do 19 oraz literą C z przodu symbolu (stąd ich druga nazwa – znaki typu C). Większa liczba znaków, niż ich podstawowych oznaczeń bierze się stąd, że oprócz znaku nakazu C-13 jest również znak C-13a, natomiast poza znakiem C-16 można też wyróżnić znak C-16a.

Znaki nakazu często występują w parach z tabliczkami o symbolu T, które doprecyzowują, których uczestników ruchu dotyczy, bądź nie dotyczy, konkretny znak typu C.

Jednakowe symbole znaków nakazu są stosowane w całej Europie, gdyż taki wymóg jest zawarty w Konwencji o znakach i sygnałach drogowych, która została uchwalona w 1968 roku w Wiedniu.

Tym, czym mogą różnić się znaki nakazu w poszczególnych krajach Europy, jest, zgodnie z postanowieniami Konwencji wiedeńskiej, kolor tła. Symbole znaków nakazu mogą być umieszczone zarówno na niebieskim tle, tak jak ma to miejsce choćby w Polsce, jak i na tle białym z czerwonym obramowaniem. Ten drugi rodzaj znaków typu C jest stosowany np. w Irlandii i przypomina tym samym polskie znaki zakazu.

Znaki nakazu w Polsce mają kolistą tarczę wypełnioną niebieskim kolorem. Symbole znaków nakazu są z kolei utrzymane w kolorze białym. Na znakach nakazu uchylających postanowienia innych znaków typu C znajdują się ponadto ukośne czerwone pasy, które przekreślają dany symbol.

Jedynym wyjątkiem wśród znaków nakazu, który ma zupełnie inny wygląd niż reszta, jest znak C-17. Znak nakazu C-17 jest bowiem prostokątem z białym tłem, na którym znajduje się miniatura jednego ze znaków nakazu informującego o kierunku jazdy, a także symbol pojazdu z materiałami niebezpiecznymi.

Znak drogowy „nakaz jazdy w prawo przed znakiem” ma symbol C-1. Kierowcy, którzy spotkają na drodze oznakowanie typu C-1 mają obowiązek skręcić w prawo jeszcze przed znakiem. Znak C-1 stawia się w sytuacji, gdy nie ma możliwości skrętu w lewo ani jazdy prosto.

W przypadku jezdni jednokierunkowych znak nakazu C-1 powinien znaleźć się na przedłużeniu osi drogi, a w przypadku jezdni dwukierunkowych – na przedłużeniu osi prawej części drogi.

Znak C-2 tym różni się od znaku C-1, że nakazuje kierowcom skręt w prawo dopiero za miejscem, w którym ustawiono znak. Znak „nakaz jazdy w prawo za znakiem” czasami znajduje się przy skrzyżowaniach w kształcie litery „T”, jeśli wlot skrzyżowania jest drogą jednokierunkową lub jeśli wlot jest drogą dwukierunkową, z której jednak skręt w lewo mógłby być znacznie utrudniony ze względu na częste korki na danej krzyżówce.

Znak „nakaz jazdy w prawo za znakiem” może znajdować się zarówno na jezdni, jak i na przedłużeniu jej osi.

Drogowy znak nakazu C-3 jest analogiczny do znaku C-1, z tym że nakazuje on skręt w lewo, a nie w prawo, jeszcze przed znakiem. Podobnie jak znak C-1, również znak C-3 umieszczany jest albo na drodze, albo na przedłużeniu jej osi. Ponadto znak nakazu C-3 powinien się znaleźć na skrzyżowaniach w kształcie litery „T”, jeżeli drogą poprzeczną jest droga dwujezdniowa.

Znak nakazu C-4 jest z kolei odpowiednikiem znaku C-2, tyle że mijając ten znak należy skierować się w lewo. Znak C-4 znajduje się choćby przed skrzyżowaniami, na których można skręcić tylko w lewo z uwagi na jednokierunkową drogę poprzeczną, lub na których skręt w prawo w drogę dwukierunkową został zablokowany.

Tak jak w przypadku znaku C-2, również znak nakazu C-4 może znaleźć się albo na przedłużeniu osi drogi, albo na samej drodze.

Nakaz jazdy prosto może dotyczyć skrzyżowań, na których skręt w prawo i w lewo nie jest możliwy ze względu na duże natężenie ruchu. Znak C-5 może też znaleźć się przy skrzyżowaniach, na których skręt w jakimkolwiek kierunku mógłby utrudniać pieszym przejście przez pasy lub wręcz zagrażać ich bezpieczeństwu. Znak „nakaz jazdy prosto umieszcza się też przy skrzyżowaniach, na których droga poprzeczna oznaczona jest znakiem zakazu B-1 (zakaz ruchu w obu kierunkach) albo znakiem zakazu B-2 (zakaz wjazdu).

Znak nakazu C-5 może też stanąć przy jezdni, która dochodzi do drogi poprzecznej, jeśli:

• osie obydwu dróg tworzą pomiędzy sobą kąt o wartości mniejszej niż 20°;
• krawędź drogi poprzecznej i oś dochodzącej drogi tworzą między sobą kąt poniżej 20°.

Znak C-6 nakazuje kierowcom jazdę prosto albo w prawo, ponieważ na danym skrzyżowaniu skręt w lewo jest niemożliwy lub mocno utrudniony. Znak „nakaz jazdy prosto lub w prawo” może zostać ustawiony zarówno na jezdni, jak i na przedłużeniu jej osi.

Podobny do znaku nakazu C-6 jest znak z symbolem C-7, który nakłada na kierowców obowiązek poruszania się prosto lub w lewo. Znak C-7 umieszcza się przy skrzyżowaniu np. w sytuacji, gdy niemożliwe jest użycie znaku B-22 „zakaz skręcania w prawo”. Zarówno jezdnia, jak i przedłużenie jej osi to miejsca, w których może stać znak nakazu C-7.

Oznakowanie z symbolem C-8 tym różni się od znaków C-6 i C-7, że uniemożliwia ono poruszanie się pojazdów na wprost, za to dopuszcza możliwość skrętu w dowolnym kierunku. Powodem, dla którego stosuje się znak C-8, może być przyjęta dla danego skrzyżowania organizacja ruchu lub układ konkretnego skrzyżowania. Znak nakazu C-8 można ustawić na przedłużeniu osi drogi lub na samej drodze.

Znak C-9 oznacza „nakaz jazdy z prawej strony znaku”. Znak C-9 umieszcza się w sytuacji, gdy na drodze znajduje się przeszkoda, np. wysepka, i należy poinformować kierowców, z której strony powinni ją wyminąć. Co istotne, po pasach jezdni, które znajdują się na prawo od znaku C-9, nie jest możliwe poruszanie się w przeciwnym kierunku. Znak C-9 czasami umieszczany jest w pasie, który dzieli dwujezdniową drogę – pod warunkiem, że szerokość pasa nie przekracza 6 metrów.

Oznakowanie z symbolem C-10 jest analogiczne do znaku nakazu C-9. Znak C-10 to komunikat dla kierowców o treści „nakaz jazdy z lewej strony znaku”. Drogowy znak nakazu C-10 ustawia się przed przeszkodami, które kierowcy powinni ominąć z lewej strony. Co ciekawe, znak C-10 może zostać ustawiony bez względu na to, czy ruch na lewo od przeszkody jest jednokierunkowy, czy dwukierunkowy.

Połączeniem znaków nakazu C-9 oraz C-10 jest znak C-11. Znak „nakaz jazdy z prawej lub lewej strony znaku”, jak sama nazwa wskazuje, dopuszcza możliwość ominięcia przeszkody na drodze z każdej strony. Warto jednak pamiętać, że po prawej stronie znaku obowiązuje ruch jednokierunkowy.

Drogowy znak nakazu C-12 informuje kierowców o ruchu okrężnym, który ma miejsce dookoła wyspy ronda. Znak C-12 ustawia się też przed placami, na których ruch odbywa się w takim kierunku, jaki jest pokazany na znaku.

Znak nakazu C-12 powinien znajdować się 25 m przed skrzyżowaniem. W sytuacji, gdy przez centralną wyspę skrzyżowania przebiega jezdnia, względnie gdy pojazdy znajdujące się na którymś z wlotów skrzyżowania okrężnego mają pierwszeństwo przejazdu, znak nakazu C-12 nie jest stosowany.

Znak „droga dla rowerów” oznacza drogę, po której mogą poruszać się tylko rowery jednośladowe. Tym samym rolą znaku C-13 jest wykluczenie z takich dróg wszelkich innych pojazdów, a także pieszych, dla których dopuszcza się jednak malowanie przejść na ścieżkach rowerowych. Ponieważ znak C-13 jest znakiem nakazu, wskazuje on na obowiązek, a nie możliwość poruszania się rowerzystów po drodze rowerowej.

Istnieją jednak sytuacje, gdy rowerzystom może być trudno dostrzec znak C-13, np. kiedy droga dla rowerów biegnie tylko przy jednej ze stron jezdni. W takich przypadkach przy jezdni umieszcza się znak B-9 „zakaz wjazdu rowerów”, dzięki któremu rowerzyści szybko powinni zdać sobie sprawę z istnienia ścieżki rowerowej.

Znak C-13a uchyla postanowienia znaku C-13, a zatem informuje o końcu ścieżki rowerowej. Znak „koniec drogi dla rowerów” to zarazem sygnał dla rowerzystów, że chcąc kontynuować jazdę, muszą się włączyć do ruchu obowiązującego na jezdni.

Czasami przyczyną umieszczenia znaku C-13a jest przeniesienie drogi dla rowerów na drugą stronę jezdni. W takiej sytuacji rowerzysta powinien zsiąść z roweru i przeprowadzić go przez przejście dla pieszych.

Znak C-14 jest pod pewnymi względami przeciwieństwem znaku zakazu B-33 „ograniczenie prędkości”. Znak C-14 informuje bowiem o minimalnej prędkości, jaką należy osiągnąć prowadząc pojazd po drodze oznakowanej w ten sposób.

Umieszczenie znaku „prędkość minimalna” ma zatem na celu usprawnienie ruchu drogowego na odcinku, który paradoksalnie charakteryzuje się często dobrym stanem nawierzchni. Przyczyny, które powodują, że wielu kierowców w danym miejscu za bardzo redukuje prędkość, mogą być nietypowe i dotyczyć np. okolicy z ciekawymi widokami, przez którą biegnie droga.

Najczęściej znak C-14 stosuje się na drogach dwukierunkowych o dwóch pasach ruchu prowadzących w jedną stronę. Znak „prędkość minimalna” nie może jednak znajdować się przed przejściem dla pieszych i na wlocie podporządkowanej jezdni.

Znak C-15 stosuje się w miejscu, od którego znak C-14 „prędkość minimalna” ma przestać obowiązywać. Znak C-15 oznacza zatem brak dolnej granicy prędkości, która została wyznaczona dla danego odcinka drogi.

C-16 to znak nakazu, który informuje o drodze dla pieszych. Znak „droga dla pieszych” jest często ustawiany w obrębie osiedli mieszkaniowych i dużych centrów handlowych, gdzie zachodzi potrzeba wydzielenia pieszym odrębnej przestrzeni, która zwiększy ich komfort i bezpieczeństwo.

Znak C-16 nie powinien być jednak nadużywany. Innymi słowy, nie powinno się stawiać tego rodzaju znaku nakazu przy chodniku lub w innym miejscu, po którym widać, że jest ewidentnie przeznaczone na potrzeby pieszych.

Co ciekawe, znak nakazu C-16 może występować na jednej tarczy razem ze znakiem C-13 „droga dla rowerzystów”. To coraz popularniejsze rozwiązanie zwłaszcza w miastach, gdzie buduje się chodniki połączone ze ścieżkami rowerowymi.

Znak C-16a niesie ze sobą komunikat „koniec drogi dla pieszych”. Znak C-16a jest stawiany nie tylko w miejscu, gdzie definitywnie kończy się ścieżka dla pieszych, ale również tam, gdzie taka droga zostaje przeniesiona na drugą stronę jezdni.

Specyfika znaku nakazu C-17 polega na tym, że łączy on w sobie symbol pojazdu z niebezpiecznymi materiałami oraz znak, który nakazuje jazdę w określonym kierunku.

To, co uznaje się za „materiały niebezpieczne” na drodze, wynika z przepisów międzynarodowej konwencji ADR z Genewy. W związku z tym, niebezpieczne dla ruchu drogowego mogą być m.in. materiały żrące, materiały zakaźne, nadtlenki organiczne, a także różnego rodzaju materiały zapalne i gazy.

Należy jednak zaznaczyć, że znak nakazu C-17 wyznacza kierunek poruszania się jedynie tym pojazdom, które ze względu na znaczne ilości przewożonych materiałów mają zamontowaną pomarańczową tablicę z numerem rozpoznawczym niebezpieczeństwa oraz z numerem rozpoznawczym niebezpiecznego materiału.

Nakaz używania łańcuchów przeciwpoślizgowych dotyczy dróg, które ze względu na niską temperaturę przy gruncie czy zalegający na nich śnieg stanowią szczególne zagrożenie dla kierowców. Kierowcy, którzy mijają ten znak, nie mogą polegać jedynie na oponach zimowych i mają obowiązek założyć łańcuchy śniegowe na co najmniej dwa napędowe koła pojazdu.

Niekiedy znak nakazu C-18 ma w założeniu dotyczyć tylko niektórych pojazdów. Wówczas, w celu doprecyzowania o jaki rodzaj pojazdu chodzi, pod znakiem „nakaz używania łańcuchów przeciwpoślizgowych” umieszcza się tabliczkę T-23 z odpowiednią informacją.

Znak C-19 to ostatni ze znaków nakazu. Jego rolą jest zniesienie wymogu, jaki niesie ze sobą zastosowanie znaku C-18, czyli nakazu używania łańcuchów przeciwpoślizgowych. Znak nakazu C-19 informuje zarazem mijających go kierowców, że na zbliżającym się odcinku drogi panują dużo lepsze warunki do jazdy.

Zobacz także:

• Znaki ostrzegawcze (typ A) z opisem
• Znaki zakazu (typ B) z opisem
• Znaki informacyjne (Typ D) z opisem
• Znaki kierunku i miejscowości (Typ E) z opisem
• Tabliczki do znaków drogowych (Typ T) z opisem