Szybcy i starzy - w Anglii wyścigi zabytków przyciągają tłumy

To, że Wielka Brytania wiedzie prym w organizowaniu różnego typu wyścigów samochodów zabytkowych nie powinno nas tak do końca dziwić. W końcu to właśnie w Anglii nieprzerwanie od 1905 roku organizuje się wyścig górski w miejscowości Shelsley Walsh w hrabstwie Worcestershire (co wymawia się, mniej więcej jako "Łuster").

Już w 1907 roku uruchomiono słynny stały tor wyścigowy w Brooklands. Po drugiej wojnie światowej zostały Brytyjczykom liczne, niepotrzebne lotniska wojskowe, na których od razu zaczęły odbywać się wyścigi samochodowe - takim miejscem jest na przykład Silverstone czy Snetterton. Kolejnym kamieniem milowym w historii sportów motorowych na Wyspach był pisemny raport ministra obrony, Duncana Sandysa, zięcia Churchilla zresztą. Na marginesie - ten sam pan przed wojną mówił, żeby Hitlerowi pozwalać na wszystko, bo dzięki temu Imperium Brytyjskie uzyska większą swobodę działania w swoich koloniach.

W 1957, Sandys, opublikował The Defence White Paper, który to dokument stwierdzał ponad wszelką wątpliwość, że w przyszłości wszystkie samoloty bojowe zostaną zastąpione przez pociski rakietowe. W tej sprawie, podobnie jak w kwestii permisywnej polityki wobec III Rzeszy, delikatnie się pomylił... Za to w konsekwencji spowodował niemal natychmiastowy upadek wybitnie rozwiniętego brytyjskiego przemysłu lotniczego. Setki genialnych inżynierów zaczęło desperacko szukać zatrudnienia, i większość znalazła je w wyścigach i rajdach. Do dziś zresztą czołowi konstruktorzy F1 mają coś wspólnego z lotnictwem - Adrian Newey jest z wykształcenia konstruktorem lotniczym.

Dziś Wielka Brytania to światowa potęga pod względem motorsportu. Czterdzieści kilka tysięcy ludzi wypracowuje ponad 10 miliardów funtów obrotu rocznie. Aż trzy czwarte tutejszego "knowhow", w dziedzinie projektowania i produkcji pojazdów i części sprzedaje się globalnie. Większość teamów Formuły 1 ma bazy w Zjednoczonym Królestwie. Dodatkowo szacuje się, że brytyjski biznes, związany z zabytkowymi samochodami. Generuje rocznie kolejne ponad 5 miliardów funtów obrotu.

Na to składa się handel zabytkowymi autami, aukcje, warsztaty naprawcze i renowacyjne, handel częściami zamiennymi i ich produkcja, a także sport samochodowy z wykorzystaniem wozów zabytkowych. O tym ostatnim chciałem opowiedzieć nieco więcej. To tysiące samochodów i kierowców, zmagających się w różnych klasach. Czasem na torze spotykają się w miarę tanie MG z najdroższymi na świecie Ferrari 250 GTO, czasem bajecznie brzmiące Lole T70 ocierają się o filigranowe Lotusy. Istnieje klasa, w której ludzie ścigają się samochodami Formuły 1 z lat 70. i 80., fantastycznie wyglądają też zmagania całkowicie pozbawionych skutecznego hamulca aut liczących np. 110 wiosen. Można w tym kolorowym świecie znaleźć coś na każdą ambicję i każdy budżet.

Imprezy takie jak Donington Historic Festival, Silverstone Classic czy Goodwood Revival przyciągają nie tylko legendarnych zawodników i najciekawsze auta, ale także dziesiątki tysięcy widzów, w pełni świadomych tego, co oglądają, oczytanych i świetnie zorientowanych - wystarczy posłuchać ich dyskusji. My, przez czasy komuny straciliśmy szansę na podobną rozwój rodzimego sportu i raczej nie da się tego nadrobić. Tym bardziej więc fascynuje obserwacja zjawiska, gdzie z jednej strony mamy spektrum kolekcjonerów, od tych kosmicznie bogatych do druciarzy i ciułaczy, z drugiej zaś kibiców - od tych parkujących na pobliskich trawnikach swoje Rolls-Royce'y, do sympatycznych staruszków w starych, wytartych na łokciach, tweedowych ubraniach, którzy z uśmiechem na twarzy tkwią godzinami na trybunach, nawet podczas największej ulewy.

Niezwykle zabawnie - na pierwszy rzut oka - wyglądają wyścigi Austinów A30 i A35, samochodzików z lat 50., wyglądających jak skrzyżowania samochodziku Noddy'ego z opowiadań Enid Blyton z budką telefoniczną. Regulamin ogranicza przeróbki i zmusza do pomysłowości. Samochody, dość prymitywne konstrukcyjnie, na limicie przyczepności są dość trudne w prowadzeniu i łatwo w nich o dachowanie na torze. Doświadczył tego na sobie ostatnio w Silverstone Brian Johnson, wokalista AC/DC, który w zakręcie Maggotts dwukrotnie rolował pożyczonego Austina A35. Boleśnie stłukł sobie kolano, ucierpiała też zapewne jego duma, ale tym z czytelników, którzy nie śledzą wyścigowej kariery Briana, pozwolę sobie wspomnieć, że to sprawny i kompetentny kierowca wyczynowy, startujący bardzo trudnymi w prowadzeniu autami, Lolami i Chevronami.

Podczas Silverstone Classic 2017 organizatorzy urządzili wyścig charytatywny, zbierający fundusze na szczytny cel walki z rakiem prostaty. Zaangażowali doświadczonych, legendarnych kierowców, takich jak Anthony Reid, Steve Soper, Tiff Needell i Mark Blundell jako kapitanów drużyn, w skład których weszli między innymi brytyjscy medaliści olimpijscy, prezenterzy telewizyjni czy muzycy rockowi. Niektórzy z celebrytów odważyli się pojechać na oczach tłumu po jednodniowym kursie jazdy wyścigowej i faktycznie nie szło im najlepiej - ale liczył się przede wszystkim świetny spektakl. Anthony Reid wystartował Austinem A30, przygotowanym do wyścigów przez Alexa Kinsmana - który dzięki temu, że potrafił znaleźć w aucie aż 25 kilogramów oszczędności, mógł przy progu po stronie pasażera umieścić tyleż samo ołowianego balastu dla lepszego wyważenia samochodu. Przygotowanie wraz z zakupem przeciętnie szybkiego auta tego typu kosztuje teoretycznie od 20 do 40 tysięcy funtów, ale najlepsze zmieniają właścicieli nawet za 80 tysięcy.

Wyścigi aut historycznych w Wielkiej Brytanii to oczywiście także biznes, i to biznes dojrzały. Coraz więcej ludzi ściga się Triumphami Dolomite? Ktoś zaczyna produkować nowe głowice i nowe uszczelki do tego modelu. Kolejny przykład - do oryginalnego Mini można kupić kompletne, fabrycznie nowe nadwozie, podobnie do tzw. "dużego" Healeya. Istnieją też liczne organizacje, zrzeszające kolekcjonerów i kierowców.

Podczas zawodów w sposób niezwykle uporządkowany prezentują się kluby poszczególnych marek - podczas Silverstone Classic oznaczało to zaparkowanie ponad 10 tysięcy samochodów zabytkowych należących kibiców. To zupełnie inne kluby niż te nasze, w dodatku niektóre działają od ponad 70 lat. Jaki z tego wniosek? Jeśli chcecie zobaczyć wyścigi, które nigdy nie są nudne, podczas których w powietrzu unosi się zapach nieefektywnie spalonej benzyny i oleju, zachęcam do wizyty w Zjednoczonym Królestwie. Bilety lotnicze są tanie, a wizy jeszcze nie trzeba zdobywać...